Πάντα να έχεις σε μια γωνιά του μυαλού έναν μικρό χώρο για τον θάνατο. Ο θάνατος όπως και το χάος, αν δεν τους δώσεις χώρος και θελήσεις να τα εξαφανίσεις, θα βρουν πάντα μια διέξοδο και θα εκραγούν καταλαμβάνοντας όλον τον χώρο, μην επιτρέποντας να επιβιώσει τίποτα άλλο. Αλλά αν βρουν δικό τους μέρος, θα κουρνιάσουν εκεί, συνυπάρχοντας αρμονικά με όλα τα πράγματα, πραγματικά ή φανταστικά που έχουμε στο μυαλό μας. Ο θάνατος (με πολλά κλειδιά ερμηνείας σαν έννοια) είναι μέρος της ζωής και δεν μπορείς να τον απορρίψεις από αυτή, όποια ιδέα έχεις για την ζωή.
Στου Κάτω Κόσμου τα σκαλιά
ο Νιός που κατεβαίνει,
μιά Πεταλούδα συναντά
χρυσή και πλουμισμένη.
Οι Gemma από την Κρήτη άνοιξαν τα μουσικά τους φτερά σαν μια πεταλούδα, μάλιστα μια πεταλούδα που πηγαίνει στον Κάτω Κόσμο. Αν και συνήθως σαν σύμβολο ορίζει την επιστροφή από αυτόν, την αναγέννηση και μετάλλαξη της ίδιας της ζωής. «Το τραγούδι “Πεταλούδα” γράφτηκε τον Οκτώβριο του 2019 συνοδευόμενο από το video clip του και συμπεριλαμβάνεται στο πρώτο ομώνυμο LP του συγκροτήματος Gemma (2021) σε μουσική του Γιώργου Καπαρού και στίχους του Αποστόλη Σπινθουράκη.» ενημερώνουν οι ίδιο για τη γέννηση του τραγουδιού.
"Ήντα γυρεύεις και ζητάς
σ'αυτό το μαύρο τόπο,
που φυλακίζονται οι ψυχές
των άμοιρων ανθρώπων."
Το συγκρότημα που πήρε το όνομά του από το βιβλίο “Γκέμμα” του Δ. Λιαντίνη , ο οποίος ορίζει την Γκέμμα ως ένα αστερισμό, ο οποίος οδηγεί στην έξοδο από τον φιλοσοφικό λαβύρινθο της ψυχής, δημιουργεί το δικό του λαβύρινθο μουσικώς επιρροών. Ωστόσο δεν κρύβει καμιά διαδρομή του, καθώς μας αποκαλύπτει τις δύο άκρες της Ελλάδας, που στάθηκαν έμπνευση για το τραγούδι: «Με αφετηρία δύο διασκευές τραγουδιών από την μουσική παράδοση της Κρήτης και της Δράμας, η “Πεταλούδα” ήταν η πρώτη προσπάθεια μας να συνδυάσουμε δικές μας συνθέσεις και στίχους, οι οποίες δημιουργήθηκαν ξεχωριστά και συνδυάστηκαν εκ των υστέρων-θεωρώντας ότι η συγκεκριμένη μουσική δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα ώστε να αναδειχθεί η ιστορία που περιγράφεται με τον στίχο.»
"Η λαμπιράδα κι η ομορφιά
απ' τα χρυσά φτερά σου,
στο βούρκο δεν ταιριάζουνε
που πέφτει η σκιά σου."
Οι post rock μουσικές ανταύγειες, που βρίσκονται στα όρια της progressive rock, συναντάνε παραδοσιακές μελωδίες ελληνικών τόπων. Αλλά το λαμπυρίζον μουσικό χρώμα κρύβει ή φανερώνει μια σκιά, μια σκοτεινή γωνία, που μας συνοδεύει σχεδόν από τα πρώτα μας βήματα ή ακόμα από την πρώτη μας ανάσα: τον ίδιο τον θάνατο. Αυτό το θέμα εξετάζει μέσα στο λυρικό μέρος του το τραγούδι. Και μάλιστα την πιο σκοτεινή του απόχρωση, αυτή του πρόωρου θανάτου, όπου μια μάνα είναι αναγκασμένη να κλάψει για το παιδί της.
Κι η Πεταλούδα δάκρυσε
και λέει του Νιοφερμένου,
" Γιέ μου,δέν σε περίμενα
τόσο νωρίς, καλέ μου."
Μην σκουπίσεις ποτέ ένα δάκρυ, αν δεν αφανίσεις πρώτα τον πόνο που το γέννησε, μας λένε οι σοφοί του Θιβέτ σε κάποια σκαλιά (στάντζες*) ενός χαμένου πια ναού. Αλλά πως μπορεί κανείς να σβήσει αυτόν τον πόνο; «Η ιστορία του τραγουδιού αναφέρεται στο τραγικό γεγονός ενός πρόωρου θανάτου και στην άνιση μάχη ενάντια σε αυτόν. Η μάνα του αδικοχαμένου νέου μετατρέπεται σε μια λαμπερή χρωματιστή πεταλούδα, τόσο αταίριαστη με την σκοτεινιά του Κάτω κόσμου, και συναντά τον γιό της – ίσως για να τον σώσει, ίσως για να τον ακολουθήσει...σίγουρα αρνούμενη να αποδεχθεί την πραγματικότητα.» μας φανερώνει η μπάντα την σημασία των στίχων.
Κάθε μύθος, κάθε στίχος ενός ποιήματος ή ενός τραγουδιού έχει ρίζες πραγματικά γεγονότα. Ίσως ο Χρόνος, σύντροφος της Λήθης, να αλλάζει κάποια ονόματα ή ακόμα και τόπους, αλλά δεν ξεχνάει ποτέ την ουσία της ιστορίας. Και ρίχνει σπίθες έμπνευσης σε μουσικούς που έχουν κερδίσει την προσοχή του με σκληρή δουλειά και ταλέντο. « Παρότι το τραγούδι είναι εμπνευσμένο από πραγματικά βιώματα και περιγράφει την δυσκολία να συμβιβαστεί οποιοσδήποτε με μία αναπάντεχη απώλεια -όπως τον πρόωρο χαμό ενός αγαπημένου προσώπου, παρόμοια δυναμική αίσθηση προκαλεί και ο συναισθηματικός και ψυχικός “θανάτος” του ανθρώπου μέσα στην ίδια του την ζωή.»
Η μουσική δεν είναι μόνο αφήγηση, πραγματική η φανταστική ούτε απλά νότες σε μια αρμονική συνύπαρξη. Είναι πολύ περισσότερα, που πολλές φορές δύσκολα ανακαλύπτουμε: «Εκτός από φορέας συναισθημάτων και εικόνων, η μουσική συχνά λειτουργεί και ως αγωγός ιδεών και αντιλήψεων μεταξύ δημιουργών και ακροατών και αυτή η αλληλεπίδραση είναι ,ίσως , ο δρόμος που οδηγεί στην ένωση διαφορετικών κόσμων με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός κοινού τόπου για όλους. Πολλές φορές μάλιστα τα συναισθήματα και οι εικόνες που δημιουργούνται στον ακροατή διαφέρουν από αυτά του δημιουργού, αλλά αυτό για εμάς είναι ένα από τα ομορφότερα στοιχεία της δημιουργίας. Αν η μουσική καταφέρει να αφυπνίσει συνειδήσεις, σίγουρα αυτό δεν λειτουργεί ως βάρος ή ευθύνη αλλά μόνο ως μέσο επικοινωνίας ανθρώπων με στόχο την βελτίωση του κόσμου μας.» Μας δηλώνει η μπάντα πως προσεγγίζει την μουσική σαν ολότητα.
Έτσι κάθε τραγούδι, που συμπονά ή απλά αφηγείται κάποιον πόνο και την αιτία που το δημιούργησε, αυτόματα έχει κάποιο ηθικό δίδαγμα: «Είναι ηθικό “καθήκον” ενός ανθρώπου να μάχεται για να αποτρέψει την απώλεια της ψυχής (της δικιάς του και των γύρω του) αλλά και να συμφιλιωθεί με την ιδέα του πραγματικού θανάτου, για να συνεχίσει την πορεία του στην ζωή.» και αυτό είναι και το απόσταγμα αυτής της μελωδικής «Πεταλούδας», όπως καταλήγουν οι δημιουργοί του τραγουδιού.
Η πεταλούδα είναι σύμβολο του θανάτου της κάμπιας, αλλά και της αναγέννησης της ταυτόχρονα, πλέον με φτερά. Έτοιμη να αφήσει πίσω της τα «γήινα» βάρη ενός παρελθόντος και να πετάξει, ελεύθερη πια, μακριά από αυτά. Ο φόβος του θανάτου, έδωσε σε αυτό το πολύχρωμο έντομο την κυριότητα του συμβολισμού της ψυχής, για να χρωματίσει ίσως την πιο σκοτεινή γωνιά των ίδιων των σκέψεων μας.
Jacek Henryk Maniakowski
* antexeistinalitheia.gr/to-mistiko-vivlio-ton-ntzian-kosmiki-exelixi/
