Η Ψυχολογία του Riff: Πώς η μουσική της metal επηρεάζει τον εγκέφαλο

 

Τα αυτιά του ανθρώπου είναι πιο εύκολη η πόρτα προς την ψυχή του. Δεν έχει μόνο ένα κλειδί, αλλά αρκετά και διαφορετικά τα οποία μπορούν ναι ανοίξουμε αυτή την πόρτα. Ίσως θα μπορούσαν να αποτελέσουν και το σύμβολο του έρωτα, αντικαθιστώντας τις δυο καρδιές που ενώνονται στη μία αποτελώντας έτσι το γνωστό μας σύμβολο της «καρδούλας». Ουσιαστικά όμως, οι πρώτες μεταφυσικές εμπειρίες του ανθρώπου προέρχονται από τα αυτιά, πριν ανοίξει ακόμα τα μάτια του. Οι νότες ήταν ουσιαστικά η πρώτη προσπάθεια της μορφοποίησης του, αλλά και η πιο ουσιαστική, καθώς παραμένει ακόμα και στις μέρες μας. Η δύναμη του ήχου έχει μελετηθεί πλέον από πολλές επιστήμες και δεν είναι καθόλου αμελητέα.

Η heavy metal δεν είναι απλώς ένα μουσικό είδος — είναι μια ψυχολογική εμπειρία που ενεργοποιεί τον εγκέφαλο, διεγείρει το σώμα και προσφέρει συναισθηματική κάθαρση. Από τα πρώτα riffs των Black Sabbath μέχρι τα blast beats του deathcore, η metal έχει κατηγορηθεί για επιθετικότητα, αποξένωση και αρνητική επιρροή. Ωστόσο, η σύγχρονη επιστήμη αποκαλύπτει μια πολύ πιο σύνθετη εικόνα.

Έρευνες από το Πανεπιστήμιο του Queensland δείχνουν ότι η ακρόαση extreme metal δεν αυξάνει τον θυμό, αλλά βοηθά στην επεξεργασία και εκτόνωση του. Παράλληλα, μελέτες όπως αυτή του Lesley University αναδεικνύουν τη metal ως εργαλείο μουσικοθεραπείας, με εφαρμογές σε άτομα με PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder ή Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες είναι μια ψυχική κατάσταση που μπορεί να εμφανιστεί μετά από την έκθεση σε ένα τραυματικό γεγονός), άγχος και τραυματικές εμπειρίες. Η metal, με την ένταση και την πολυπλοκότητά της, ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με συναισθηματική επεξεργασία, κινητικότητα και ταύτιση.

Το riff, η επαναλαμβανόμενη μουσική φράση που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της metal, λειτουργεί σαν νευρολογικό ερέθισμα. Όταν ακούμε ένα riff, ο εγκέφαλος απελευθερώνει ντοπαμίνη και νορεπινεφρίνη, δημιουργώντας αίσθηση ευφορίας και εγρήγορσης. Η μουσική αυτή δεν «χαλάει τον εγκέφαλο», όπως συχνά υποστηρίζεται, αλλά τον ενεργοποιεί, τον εκφράζει και τον θεραπεύει.

Και αυτό που θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε είναι πως οι metal μουσική καταφέρνει να επηρεάσει τον εγκέφαλο, την συναισθηματική κατάσταση ενός ανθρώπου κώμα καθώς και την ψυχολογική του λειτουργία. Πάντα με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και όποιος επιστημονικές μελέτες καταφέραμε να βρούμε. Και ίσως καταφέρουμε να αποδείξουμε πώς το riff δεν είναι ένας απλός ήχος, αλλά είναι ο μηχανισμός μίας ταυτότητας καθώς και της ψυχολογικής ενδυνάμωσης.

 

Το riff ως νευρολογικό εργαλείο

Η ακρόαση της heavy metal ενεργοποιεί τον ακουστικό φλοιό του εγκεφάλου, αλλά και περιοχές που σχετίζονται με συναισθηματική επεξεργασία, όπως η αμυγδαλή και ο προμετωπιαίος φλοιός. Σύμφωνα με το άρθρο Metal Music’s Neurological Impact από το NeuroLaunch, η ακρόαση της metal είναι σαν προπόνηση για τον εγκέφαλο — με σύνθετες δομές, τεχνικά solos και ρυθμικές μεταβολές που απαιτούν ενεργή ακρόαση.

Το riff, ειδικά όταν είναι επαναλαμβανόμενο και groove-based, λειτουργεί σαν ένας ρυθμικός παλμός που συγχρονίζει τον εγκέφαλο με το σώμα. Η ντοπαμίνη απελευθερώνεται όταν αναγνωρίζουμε μουσικά μοτίβα, ενώ η νορεπινεφρίνη αυξάνει την εγρήγορση. Αυτός ο συνδυασμός δημιουργεί μια φυσική αίσθηση ενέργειας και συγκέντρωσης.

Η μελέτη των Sharman & Dingle στο Πανεπιστήμιο του Queensland έδειξε ότι η ακρόαση της extreme metal μετά από θυμό δεν ενίσχυσε την επιθετικότητα, αλλά μείωσε το στρες και αύξησε θετικά συναισθήματα όπως έμπνευση και ενεργοποίηση. Το riff, λοιπόν, δεν είναι απλώς μουσική — είναι μέσο συναισθηματικής ρύθμισης.

Η έρευνα του Lesley University προχωρά ακόμη περισσότερο, προτείνοντας τη χρήση της metal σε μουσικοθεραπευτικά πλαίσια για άτομα με νευροψυχολογικές δυσκολίες, όπως PTSD και TBI. Το riff λειτουργεί ως δομημένο ερέθισμα που προσφέρει σταθερότητα και ταύτιση σε άτομα που βιώνουν εσωτερική αστάθεια.

Τέλος, η ανασκόπηση στο Current Psychology δείχνει ότι οι fans της metal αποκομίζουν βελτίωση διάθεσης, ενίσχυση ταυτότητας και κοινωνική σύνδεση, ενώ οι μη-fans συχνά παρερμηνεύουν τη μουσική ως επιθετική. Το riff, λοιπόν, είναι πολιτισμικό εργαλείο — ένας ήχος που ενώνει, εκφράζει και θεραπεύει.

 

Τι είναι το TBI και το το PTSD ;

PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder) είναι μια ψυχική διαταραχή που εμφανίζεται μετά από ένα τραυματικό γεγονός, όπως πόλεμος, ατύχημα, φυσική καταστροφή ή βία. Δεν εμφανίζεται σε όλους όσους βιώνουν τραύμα, αλλά σε εκείνους που δυσκολεύονται να επεξεργαστούν το γεγονός και να επανέλθουν στην καθημερινότητα.

Κύρια συμπτώματα:

1.     Επαναβίωση του τραύματος (flashbacks, εφιάλτες)

2.     Αποφυγή καταστάσεων ή σκέψεων που θυμίζουν το γεγονός

3.     Αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα (ενοχή, θυμός, απομόνωση)

4.     Υπερδιέγερση (ευερεθιστότητα, αϋπνία, υπερβολική επαγρύπνηση)

TBI (Traumatic Brain Injury) είναι ένας τραυματισμός του εγκεφάλου που προκαλείται από εξωτερική δύναμη — π.χ. χτύπημα στο κεφάλι, πτώση, τροχαίο ή έκρηξη. Μπορεί να είναι διεισδυτικός (π.χ. σφαίρα) ή μη διεισδυτικός (π.χ. χτύπημα χωρίς διάτρηση του κρανίου).

Επιπτώσεις:

1.     Σωματικά: Πονοκέφαλοι, ζάλη, κόπωση

2.     Γνωστικά: Δυσκολία συγκέντρωσης, απώλεια μνήμης

3.     Συναισθηματικά: Ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, άγχος

4.     Συμπεριφορικά: Αλλαγές στην προσωπικότητα, παρορμητικότητα

Η σοβαρότητα ποικίλλει από ήπια (π.χ. διάσειση) έως σοβαρή, με πιθανές μακροχρόνιες αναπηρίες.

Αυτές οι καταστάσεις συχνά συνδέονται με τη μουσικοθεραπεία, καθώς η μουσική — και ειδικά η metal — μπορεί να προσφέρει δομημένη διέγερση, συναισθηματική αποφόρτιση και ταύτιση, βοηθώντας στην επεξεργασία τραύματος και στην ενδυνάμωση της ψυχικής λειτουργίας.

 

Η metal ως μουσικοθεραπεία

Η χρήση της heavy metal μουσικής ως ένα εργαλείο μουσικοθεραπείας αποτελεί ένα αναδυόμενο πεδίο που αμφισβητεί στερεότυπα και ανοίγει νέους δρόμους για την ψυχική υγεία. Αν και η metal έχει συχνά συνδεθεί με επιθετικότητα και κοινωνική αποξένωση, σύγχρονες πανεπιστημιακές μελέτες αποδεικνύουν ότι μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο θεραπείας, ταύτισης και ενδυνάμωσης, ειδικά για άτομα με PTSD (Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες), TBI (Τραυματική Εγκεφαλική Βλάβη), άγχος και κατάθλιψη.

Σύμφωνα με τη μεταπτυχιακή εργασία του Lenny Schwartz στο Lesley University, η metal, μαζί με υποείδη όπως το metalcore και το hardcore punk, μπορεί να μειώσει συμπτώματα ψυχικών διαταραχών μέσω της συναισθηματικής εκτόνωσης και της πολιτισμικής ταύτισης. Η εργασία αναδεικνύει ότι οι ακροατές που ήδη αγαπούν τη metal έχουν καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα, καθώς η μουσική λειτουργεί ως «γλώσσα» που κατανοούν βαθιά.

 

Τι Προσφέρει η Metal μουσική;

Τι μπορεί να προσφέρει τελικά η Metal  μουσική; Η πρώτη και πιο ξεκάθαρη απάντηση που έρχεται στο μυαλό είναι η μια καθαρτική εκτόνωση. Η ένταση της μουσικής αυτής μαζί με τη θεματολογία εύκολα επιτρέπουν την έκφραση των συναισθημάτων που συχνά καταπιέζονται όπως είναι ο θυμός, ο φόβος ή ακόμα και θλίψη. Κατά δεύτερο λόγο, μπορούμε να πούμε πως είναι η ταύτιση με τους υπόλοιπους ο οπαδούς του είδους καθώς και το αίσθημα της αποδοχής. Κάποια άτομα που νιώθουν κοινωνικά απομονωμένα βρίσκουν την κοινότητα και την αναγνώριση μέσα από τους στίχους των τραγουδιών, αλλά και την κουλτούρα γενικά τις metal. Άλλο ένα σημαντικό σημείο είμαι η ενδυνάμωση σε ομαδικές συνεδρίες. Στην ουσία η metal μουσική έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως ένας συνδετικός ιστός σε θεραπευτικές ομάδες, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό την αίσθηση του ανήκειν και της συλλογικής έκφρασης.

Η Micaela Connelly, επίσης από το Lesley University, ανέπτυξε μια νευροπληροφορημένη μέθοδο μουσικοθεραπείας για ασθενείς με TBI, βασισμένη σε έρευνες νευροχημείας και παιδιατρικής αποκατάστασης. Η μέθοδος της έδειξε βελτιώσεις σε κινητικές και συναισθηματικές λειτουργίες, με τη μουσική να λειτουργεί ως δομημένο ερέθισμα που ενισχύει τη νευρωνική πλαστικότητα.

πό την πλευρά του, το University of Kentucky προσφέρει έναν πρακτικό οδηγό για μουσικοθεραπευτές που θέλουν να ενσωματώσουν metal και hardcore στη δουλειά τους. Η εργασία της Caroline Wood τονίζει:

-       Την ανάγκη για μουσική επάρκεια και γνώση των τεχνικών του είδους

-       Την πολιτισμική ευαισθησία, ώστε να μην παρερμηνεύεται η μουσική ως “επικίνδυνη”

-       Τη χρήση τεχνολογίας για αυθεντική αναπαράσταση του ήχου

Η ανασκόπηση στο Current Psychology επιβεβαιώνει ότι οι fans της metal αποκομίζουν βελτίωση διάθεσης, ενίσχυση ταυτότητας και κοινωνική σύνδεση, ενώ οι μη-fans συχνά παρερμηνεύουν τη μουσική ως επιθετική. Αυτό δείχνει ότι η metal δεν είναι «τοξική» μουσική, αλλά ένα ακόμα εργαλείο ψυχολογικής ενδυνάμωσης για όσους την κατανοούν.

Τέλος, η μελέτη του Oxford Academic σε εφήβους με ψυχιατρικές διαγνώσεις έδειξε ότι όσοι προτιμούσαν τη metal παρουσίασαν αύξηση θετικών συναισθημάτων μετά την ακρόαση, σε αντίθεση με όσους άκουσαν mainstream rock.

 

Κοινωνικά και Ψυχολογικά Οφέλη της Metal

Η heavy metal μουσική έχει συχνά παρερμηνευθεί ως επιθετική, σκοτεινή και επικίνδυνη. Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα αναθεωρεί αυτή την εικόνα, αναγνωρίζοντας ότι για τους fans της metal, η μουσική αυτή προσφέρει βαθιά ψυχολογικά και κοινωνικά οφέλη. Η ανασκόπηση στο Current Psychology (Olsen, Terry & Thompson, 2022) δείχνει ότι οι ακροατές της metal αποκομίζουν βελτίωση διάθεσης, ενίσχυση ταυτότητας και κοινωνική σύνδεση, ενώ οι μη-fans συχνά βιώνουν αρνητικές αντιδράσεις λόγω έλλειψης ταύτισης με το είδος.

Η metal λειτουργεί ως ασφαλές πεδίο συναισθηματικής εκτόνωσης. Όπως αναφέρει το Inspira Health Network, οι ακροατές χρησιμοποιούν τη μουσική για να επεξεργαστούν συναισθήματα όπως θυμός, θλίψη ή απογοήτευση, χωρίς να τα καταπιέζουν. Η ένταση της μουσικής, τα δυναμικά riffs και οι θεματικά φορτισμένοι στίχοι προσφέρουν κάθαρση, επιτρέποντας στον ακροατή να βιώσει και να απελευθερώσει έντονα συναισθήματα με υγιή τρόπο.

 

Ενίσχυση Ταυτότητας και Αυτοεκτίμησης

Η metal δεν είναι απλώς ένα μουσικό είδος, αλλά αποτελεί μια πολιτισμική ταυτότητα. Σύμφωνα με το Cognition Today, η συμμετοχή σε fringe κουλτούρες όπως η metal ενισχύει την προσωπική ταυτότητα, ειδικά σε άτομα που έχουν βιώσει κοινωνική απομόνωση ή τραύμα. Οι στίχοι που μιλούν για δύναμη, αντίσταση και αυθεντικότητα λειτουργούν ως μηχανισμός ενδυνάμωσης, ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση και την αίσθηση σκοπού.

Το μουσικό αυτό είδος είναι γνωστό για την έντονη αίσθηση της κοινότητας που δημιουργείται στους φίλους του. Οι συναυλίες, τα φεστιβάλ και οι online κοινότητες δημιουργούν χώρους όπου οι fans νιώθουν αποδοχή και σύνδεση. Όπως αναφέρει το Psych Central, η συμμετοχή σε metal κοινότητες μειώνει την αίσθηση μοναξιάς και ενισχύει την κοινωνική υποστήριξη. Η κοινή αγάπη για τη μουσική λειτουργεί ως κοινωνικός δεσμός, προσφέροντας αίσθηση του “ανήκειν” σε όσους νιώθουν περιθωριοποιημένοι.

Παρά τις προκαταλήψεις, η metal μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης. Η μελέτη του NeuroLaunch δείχνει ότι η ακρόαση metal μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνη του στρες) και ενισχύει τη συναισθηματική σταθερότητα. Η μουσική αυτή προσφέρει δομημένη διέγερση, βοηθώντας τον εγκέφαλο να επεξεργαστεί αρνητικά συναισθήματα και να ανακτήσει ισορροπία.

Η metal δεν είναι απλώς δυνατή μουσική· είναι ψυχολογικό εργαλείο, κοινωνική γλώσσα και πολιτισμική ασπίδα. Οι fans της δεν είναι θυμωμένοι ή απομονωμένοι· είναι άνθρωποι που βρήκαν έναν τρόπο να εκφραστούν, να συνδεθούν και να θεραπευτούν μέσα από τον ήχο. Η επιστήμη πλέον επιβεβαιώνει αυτό που οι metalheads ήξεραν πάντα: ότι η μουσική τους δεν είναι απειλή — είναι λύτρωση. Σε έναν κόσμο που συχνά παρερμηνεύει το διαφορετικό, η metal υπενθυμίζει ότι η ένταση μπορεί να είναι πύλη προς την κατανόηση, και το σκοτάδι μπορεί να κρύβει φως.

Ουσιαστικά οι νότες δεν γκρεμίζουν μόνο τοίχους, αλλά χτίζουν επίσης και σπίτια και κοινότητες. Το μεταφυσικό εύρος της μουσικής πλέον έχει γίνει αντικείμενο μελέτης και έχει περάσει πλέον στον κόσμο του φυσικού και της φυσικής, αποδεικνύοντας με ορθολογικούς όρους αυτό που ήδη το συναίσθημα είχε ανακαλύψει. Η Metal μουσική έχει γίνει πρωτοπόρος ακόμα και στη διερεύνηση του εγκεφάλου, αλλά σίγουρα έχει αγγίξει για τα καλά και την ψυχή των φανατικών φίλων της.

 

Πηγές

 

Olsen, J. M., Terry, D. J., & Thompson, K. (2022). Psychosocial risks and benefits of heavy metal music: A systematic review. Current Psychology. https://doi.org/10.1007/s12144-022-03108-9

Psych Central. (2023). Benefits of listening to metal music. https://psychcentral.com/health/benefits-of-listening-to-metal-music

NeuroLaunch. (2023). Metal music and mental health: How heavy metal helps with anxiety and depression. https://neurolaunch.com/metal-music-and-mental-health/

Inspira Health Network. (2022). Surprising mental health benefits of heavy metal music. https://www.inspirahealthnetwork.org/news/healthy-living/surprising-mental-health-benefits-heavy-metal-music

Cognition Today. (2021). The social psychology of heavy metal & rock music: Research on metalheads. https://cognitiontoday.com/the-social-psychology-of-heavy-metal-rock-music-research-on-metalheads/

British Medical Journal (BMJ). (2022). Heavy metal music and wellbeing. BMJ, 376, o122. https://www.bmj.com/content/376/bmj.o122.short

 Jacek Henryk Maniakowski

POEM - Weakness

 

Ως γνωστόν, ένας σπόρος για να εκδηλώσει την πραγματική του οντότητα χρειάζεται λίγα πράγματα — λίγες ευκαιρίες. Λίγο χώμα, λίγες σταγόνες νερό, μια ηλιαχτίδα. Πολλές φορές, αυτά αρκούν. Ίσως το ίδιο συμβαίνει με τις νότες και τις ιδέες. Ο καθένας μπορεί να κάνει τους δικούς του παραλληλισμούς. Και μια αδυναμία (ο σπόρος) μπορεί να μετατραπεί σε σταθερό θεμέλιο δύναμης (το δέντρο), το οποίο πλέον έχει ρόλο στον κόσμο.

«Όπως είναι γνωστό, οι POEM γράφουν τα κομμάτια τους μέσα από τη διαδικασία του τζαμαρίσματος, συνεπώς το ίδιο έκαναν και με το Weakness. Μπήκαν στο studio του Σταύρου στη Νέα Μάκρη, ξεκίνησαν να παίζουν και βγήκε η μελωδική γραμμή.» Όπως μας αναφέρει η Ελευθερία — ghost mate, κρυφό πέμπτο μέλος, διαχειρίστρια, μάνατζερ, μαμά της μπάντας — ο σπόρος βρήκε το χώμα του.

Το κομμάτι γράφτηκε γύρω στο 2012, όταν η μπάντα δούλευε για το δεύτερο άλμπουμ τους, Skein Syndrome. Εκτός από τον Γιώργο Προκοπίου και τον Σταύρο Ρήγο, τότε συμμετείχαν ο κιθαρίστας Γιώργος Αναγνώστου και ο μπασίστας Στράτος Χάιδος.

«Τότε η μπάντα ήταν λίγο ανοργάνωτη, δεν είχε συγκεκριμένους στόχους. Αυτό το λέω για να δικαιολογήσω το γεγονός ότι το 2013 έκαναν ένα Ελληνικό τουρ, παίζοντας το Skein Syndrome - σχεδόν στην τελική του μορφή - αλλά χωρίς στίχους!!! ναι ναι, το έπαιζαν χωρίς στίχους!»

Η μπάντα έμοιαζε με εφηβικό δωμάτιο που έχει να το επισκεφθεί η μαμά εδώ και μήνες. «Παρόλα αυτά, ο Γιώργος Προκοπίου φυσικά και τραγουδούσε! Τραγουδούσε, χωρίς στίχους, πάνω στη μελωδική γραμμή της φωνής, στα "αγγλικά"! Στην ουσία, ήταν ικανός να το κάνει κ μάλιστα να το κάνει πολύ καλά, χωρίς κανείς να αντιλαμβάνεται ότι αυτός ο άνθρωπος δεν λέει λέξεις, αλλά ιαχές που "κολλάνε" στη μελωδική γραμμή κ θυμίζουν αγγλικά!»

Η αποκάλυψη αυτή φανερώνει το πολύπλευρο ταλέντο του Προκοπίου — φωνή που γεννά λέξεις από συναίσθημα.

Όταν ο σπόρος είναι έτοιμος να βγει, πάντα υπάρχει μια ηλιαχτίδα να τον καλωσορίσει. «Στο τουρ αυτό λοιπόν, το Μάρτιο του 2013 τους επισκέφθηκα στο Άργος όπου έπαιζαν.

   «(Σημείωση: Το Skein δεν είχε τύχει να το ξανακούσω live, οπότε τα κομμάτια δεν μου ήταν καθόλου γνωστά). Ρώτησα το Σταύρο αν η παραπάνω δική μου θεωρία ισχύει κ μου απάντησε ότι όχι, είναι δικό τους κομμάτι. Το Weakness, έχει μία μελωδία που κολλάει στο αυτί, που μιλάει στο συναίσθημα και στο τέλος "σου μένει" και το ψιλοτραγουδάς. Κ θέλεις και λίγο ακόμα..... Ενθουσιασμένη που έχουν γράψει τέτοια κομματάρα, ζητάω να μου δώσουν τους στίχους να τους μάθω. Μου απαντάει τότε ο Σταύρος, ότι το κομμάτι δεν έχει στίχους και μου εξηγεί την παραπάνω ικανότητα του Προκοπίου! Παθαίνω σοκ και αυτό γιατί εγώ, όταν ο Γιώργος τραγουδούσε, άκουγα λέξεις. Συγκεκριμένες. Τότε, ζήτησα από τα παιδιά να μου επιτρέψουν να γράψω τους στίχους εγώ και έτσι κι έγινε.» και οι πρώτες σταγόνες βροχής έπεσαν, με την ηλιαχτίδα ακόμα παρούσα, ένα μουσικό ουράνιο τόξο άρχισε να σχηματίζεται. Αλλά και ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια, του συγκροτήματος, αλλά και γενικά του ρεπερτορίου ελληνικής σκηνής. 

«Οι στίχοι του Weakness γράφτηκαν κάτω από πολύ έντονη συγκινησιακή φόρτιση, αλλά και μεγάλη ανάγκη να εκφραστούν συναισθήματα, καθώς πριν από περίπου 1 εβδομάδα είχα χάσει το μπαμπά μου, οπότε για εμένα ήταν σαν λύτρωση.» Το κομμάτι περιγράφει τη σχέση πατέρα-παιδιού, με όλα τα σκαμπανεβάσματα, και τη λύτρωση λίγο πριν το τέλος.

Και συνέχίζει την αποκαλυπτική ιστορία της η Ελευθερία: «Επίσης, αρχικά ήθελα το τελευταίο ρεφραίν να έχει μία πιο αισιόδοξη χροιά σε σχέση με τα προηγούμενα. Δηλ, να δηλώνεται ότι τελειώνοντας τη ζωή μας, βγαίνουμε από το ποτάμι, ότι βρήκαμε τη συγχώρεση και ότι ο θάνατος δεν πρέπει να μας φοβίζει γιατί απλά είναι ένας τρόπος για να περάσουμε στο φως. Δηλ αντί του: "is this like/  falling to the river/  nothing to confess to myself/ nothing to remember/  nothing to believe in my life/ nothing but surrender/getting off the river /  I want to stand up and I fall/ chaos will remember/  wanna be reborn and I die/  chaos and surrender" - όπως είναι τώρα είχα γράψει το εξής: KEEP YOUR HEAD UP/  GET OUT OF THE RIVER/  TIME HAS PASSED YOUR NOT ALONE / SEARCHING FOR FORGIVENESS/  GIVIN' HEART, GIVIN' YOUR SMILE / FINDING THE FORGIVENESS/ FORSAKEN NO MORE/  INFINITY  AND COMPLETENESS/  SOUL  IS ALWAYS LIFE'S SOURCE/  AND WHAT LIVES FOR EVER/  DEATH, A SACRED PATH FOR THE LIGHT/  NO REASON TO BE SCARED.

«Η φράση "τα λάθη γίνονται για να συγχωρούνται" έχει συμπεριληφθεί στις πληροφορίες του κομματιού στο YouTube και ειπώθηκε από τον μπαμπά μου. Το κομμάτι τόσο στο YouTube όσο και στο CD είναι αφιερωμένο στη μνήμη του μπαμπά μου J.K.»

Η αρχική ιδέα για το τελευταίο ρεφραίν ήταν πιο φωτεινή, πιο λυτρωτική.

«Τα παιδιά όμως θεωρούσαν ότι είναι πιο εύκολο για τον κόσμο να θυμάται ένα μόνο ρεφραίν και έτσι αποφασίσαμε να κρατήσουμε το ίδιο σε όλες τις επαναλήψεις κ να μην αλλάξουμε το τελευταίο.»

Ο αρχικός τίτλος ήταν River, γιατί η λέξη αυτή έβγαινε αυθόρμητα από τον Προκοπίου όταν τραγουδούσε. «Το κομμάτι είναι αλήθεια ότι δεν είναι από τα αγαπημένα της μπάντας, παρόλα αυτά πάντοτε απολαμβάνουν να το παίζουν, γιατί ο κόσμος από κάτω είναι ενθουσιασμένος.»

Και αυτό είναι το πιο συγκινητικό:

«Με συγκινεί πολύ το γεγονός ότι άνθρωποι τραγουδούν την ιστορία μου. Υπάρχουν άνθρωποι που μου έχουν αποκαλύψει ότι υπάρχουν φορές που ακούγοντας το Weakness, έχουν κλάψει, χωρίς να ξέρουν για ποιο λόγο. Θεωρώ ότι επειδή έχει γραφτεί με συναίσθημα, γι αυτόν το λόγο βγάζει και συναίσθημα.»

Το video clip ήθελε να εκφράσει δυναμισμό και έντονα συναισθήματα.

«Σε αυτό μας βοήθησε ο Θανάσης Νάκος, ένας καταπληκτικός και πολύ εκφραστικός ηθοποιός και τον ευγνωμονούμε γι' αυτή του τη βοήθεια.»

Η δημιουργία έχει τους δικούς της κανόνες, που η ανθρώπινη λογική δεν μπορεί να εξηγήσει. Οι λέξεις και οι νότες από μόνες τους δεν φτιάχνουν τραγούδι. Χρειάζεται μια αόρατη ψυχή να ενσαρκωθεί μέσα τους. Και η ψυχή κάθε τραγουδιού είναι η ιστορία πίσω από αυτό.

Jacek Henryk Maniakowski

The Undertones - Teenage Kicks

 

Η ρήση «δεν έχει σημασία τι λες, αλλά τι καταλαβαίνουν αυτοί που σε ακούνε» έχει μια ουσιαστική προέκταση: «...και πόσοι σε ακούνε». Κάθε λόγος, κάθε δημιουργία, χρειάζεται κάποιον να τη διαδώσει. Πνευματικοί άνθρωποι χάθηκαν στη λήθη της ιστορίας επειδή δεν υπήρχε κανείς να μεταφέρει τον λόγο τους. Όπως και ιστορικά γεγονότα που δεν καταγράφηκαν ποτέ — απλώς σβήστηκαν.

Στη μουσική, τα πράγματα δεν είναι πολύ διαφορετικά. Τα σκονισμένα κιτάπια της μουσικής ιστορίας είναι γεμάτα από αριστουργήματα που δεν βρήκαν ποτέ το δρόμο προς το κοινό, επειδή δεν υπήρχε κανείς να τα αναδείξει. Από την άλλη, υπάρχουν τραγούδια που έγιναν γνωστά επειδή απλώς τα λάτρεψε ένας DJ — και η αγάπη του αυτή τα εκτόξευσε. Όπως συνέβη με το City am Fenster, που έγινε λατρεμένο χάρη σε έναν ραδιοφωνικό παραγωγό που το πίστεψε.( http://www.echoadventures.net/index.php/el/song-stories/346-city-am-fenster )

Ίσως η punk rock/new wave μπάντα των The Undertones να είχε μείνει στη μνήμη κάποιων μεθυσμένων Ιρλανδών μιας παμπ στο Derry, αν δεν υπήρχε γι’ αυτούς ένας «απόστολος» να κολλήσει με ένα τραγούδι τους. Οι Βόρειο-Ιρλανδοί, στα πρώτα χρόνια της ύπαρξής τους (1975–1983, με επανασύνδεση το 1999), κυκλοφόρησαν τέσσερα άλμπουμ. Όμως μόνο το πρώτο, του 1979, έβγαλε ένα τραγούδι που έμελλε να γίνει ύμνος κάθε τσαντισμένου έφηβου: το Teenage Kicks.

Το κομμάτι γράφτηκε το 1977 από τον κιθαρίστα John O'Neill, βασικό συνθέτη της μπάντας. Δεν είχε κάτι το λυρικά επαναστατικό, ούτε μουσικά πρωτοποριακό — ήταν απλώς ένα καλό punk τραγούδι, απλό, άμεσο, με τίτλο που δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ ως τότε. Και όμως, η επιτυχία του δεν ήρθε από την μπάντα. Ήρθε από τον John Peel, τον θρυλικό παραγωγό του BBC Radio 1.

Οι Undertones έστειλαν το demo του τραγουδιού στον Peel μία και μοναδική φορά. Δεν περίμεναν τίποτα. Ούτε ότι θα το παίξει. Ούτε ότι θα το αγαπήσει. Ούτε ότι θα το παίξει δύο φορές στη σειρά — κάτι που δεν είχε ξανακάνει ποτέ. Ούτε ότι θα του δώσει 28 αστερίσκους, όταν η βαθμολογία του στα τραγούδια κυμαινόταν από 1 έως 5. Ούτε ότι θα γίνει το αγαπημένο του τραγούδι από το 1978 μέχρι τον θάνατό του το 2004.

Ο Peel ταυτίστηκε με το τραγούδι περισσότερο από το ίδιο το συγκρότημα. Σε συνέντευξή του στην The Guardian το 2001, είχε δηλώσει πως, πέρα από το όνομά του, οι μόνες λέξεις που ήθελε να γραφτούν στον τάφο του ήταν ο στίχος:

“Teenage dreams, so hard to beat.”

Και αυτό ακριβώς έγινε το 2008, όταν τοποθετήθηκε επιτύμβια πλάκα με τον στίχο χαραγμένο. Το τραγούδι έπαιξε και στην κηδεία του, τον Οκτώβριο του 2004.

Το συγκρότημα συνέχισε να γράφει μουσική και να κυκλοφορεί τραγούδια που θεωρούσε καλύτερα από το Teenage Kicks — αλλά η ιστορία είχε ήδη γραφτεί. Και γράφτηκε γιατί κάποιος τους άκουσε. Και τους πίστεψε.

Jacek Henryk Maniakowski