Θεοί, Είδωλα και Μουσική: Η Ανθρώπινη Προβολή του Υπερβατικού

Η δημιουργία θεών από τον άνθρωπο δεν είναι απλώς αποτέλεσμα της αδυναμίας του να εξηγήσει τη φύση ή τους φυσικούς νόμους. Είναι η φανταστική προβολή του εαυτού του ως ανώτερης οντότητας — ή ακόμα, η προσδοκία να γίνει κάτι τέτοιο. Ό,τι δεν μπορούσε να είναι, το έπλαθε σε εικόνα και το λάτρευε. Ίσως πρόκειται για μια υποψία της πιο θεϊκής του φύσης, που στροβιλίζει αόριστα μέσα στο μυαλό του και δεν μπορεί να εξηγηθεί. Η ουσία είναι πως ο άνθρωπος έχει ανάγκη να προβάλει μια τελειοποιημένη εκδοχή του εαυτού του — και εθίζεται στη λατρεία της.

 

Η rock/metal ως πεδίο θεοποίησης και η ανάγκη για είδωλα 

Στη rock και τη metal, η δημιουργία ηρώων και ειδώλων είναι πιο έντονη απ’ ό,τι σε άλλα μουσικά είδη. Η δαιμονοποίηση ενός κοινωνικού συνόλου οδηγεί αυτόματα στη θεοποίηση των εκπροσώπων του. Για μια παγκόσμια συντηρητική πλειοψηφία, αυτή η μουσική θεωρούνταν — και θεωρείται — απειλή. Ο λόγος είναι απλός: γκρέμισε στερεότυπα πάνω στα οποία ήταν χτισμένες οι  κοινωνίες και οι συνειδήσεις των ανθρώπων.

Η μουσική, με την έντασή της και τους στίχους της, διαλύει κάθε φαντασιακή αντίληψη που έχει αυτή η πλειοψηφία για τον κόσμο — συχνά περιπαίζοντας τους φανταστικούς της εφιάλτες.

Τι χρειάζεται ένας φοβισμένος αλλά συνειδητοποιημένος άνθρωπος, σε αντίθεση με τους βολεμένους οπαδούς μιας ψεύτικης «κανονικότητας»; Ένα είδωλο που λειτουργεί ως εμψυχωτής, εσωτερικός οδηγός, ενίοτε και στήριγμα. Κάτι που να τον εκφράζει. Έτσι γεννιούνται οι σταρ.

Οι δισκογραφικές το γνωρίζουν καλά. Διαβάζουν τις κοινωνικές συνθήκες και δημιουργούν τα κατάλληλα είδωλα. Το ταλέντο είναι συχνά δευτερεύον. Οι μεγάλοι αστέρες του παρελθόντος, αν ξεκινούσαν σήμερα, ίσως δεν είχαν την ίδια απήχηση. Η προκλητικότητα του Jim Morrison ήταν ζητούμενο της εποχής — και έτσι καθιερώθηκαν οι Doors. Η επανάσταση στα ήθη είχε ανάγκη από ήρωες που θα πρόβαλλαν όσα έπρεπε να αλλάξουν.

Ένας star γίνεται σύμβολο, αλλά όχι ηγέτης

Δεν είναι απαραίτητα επιθυμία των σταρ να εκπροσωπούν κοινωνικές ομάδες. Η αυτοπροβολή είναι ζητούμενο, αλλά κανένας πετυχημένος μουσικός δεν ξεκίνησε ούτε ηγήθηκε επανάστασης. Απλώς εξέφρασε συναισθήματα — δικά του — που ταυτίστηκαν με κοινωνικούς αγώνες.

Ο Bob Marley αποτελεί εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα: η μουσική του ήταν μέσο διάδοσης του Ρασταφαριανισμού και καταγγελίας της αδικίας στη χώρα του. Στη δεκαετία του ’70, υπήρξαν ροκ είδωλα που πρωτοστάτησαν σε αγώνες — αλλά δεν τους ξεκίνησαν.

Ο Bob Dylan έγινε σύμβολο του ειρηνευτικού κινήματος κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ, χωρίς να το επιδιώξει. Αφοσιωμένος στην οικογένειά του, απλώς δημιουργούσε τραγούδια, εξερευνώντας τον κόσμο και την ιστορία του.

Οι Aphrodite’s Child έγιναν σύμβολο του Γαλλικού Μάη του ’68 με το Rain and Tears, χωρίς να έχουν ιδέα τι συνέβαινε γύρω τους — αν και βρίσκονταν στο Παρίσι. Η πολιτική τους προσέγγιση μέσω μουσικής ήταν σχεδόν ανύπαρκτη.

Το ίδιο ισχύει και για τους Beatles: η καριέρα τους απογειώθηκε επειδή βρέθηκαν στο σωστό μέρος, τη σωστή στιγμή, με την πρώτη τους αμερικανική περιοδεία — ξεκινώντας τη «Βρετανική εισβολή».

Η μουσική ως αντίσταση

Ο ρόλος της μουσικής δεν είναι ασήμαντος. Αντιθέτως, είναι καταλυτικός. Ακόμα και σκληροπυρηνικές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να χαλαρώσουν τη στάση τους απέναντι σε πρόσωπα ή καταστάσεις λόγω της μουσικής. Όταν φυλακίζονται οι ηγέτες ενός δίκαιου αγώνα, η μουσική που τους υμνεί δεν μπορεί να φυλακιστεί. Κάνει γνωστά τα αιτήματα τους. Διατηρεί ζωντανό το πνεύμα αντίστασης.

Οι μουσικοί δημιουργούν παρατηρώντας τον κόσμο — όχι φτιάχνοντάς τον. Καταγράφουν ιδέες, συναισθήματα και τη ζωή όπως τη βιώνουν. Όσο περισσότερο αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα, τόσο καλύτερα εκπροσωπούν το κοινό τους.

Αλλά αυτό δεν είναι απλό. Ένα είδωλο πρέπει να «λάμπει», όπως το φεγγάρι για να δείχνει τον δρόμο ακόμα και στην νύχτα. Η λάμψη του είναι το ταλέντο του, μαζί με όλα τα παραπάνω. Το κοινό χρειάζεται κάποιον που να είναι προβολή των ιδεών, των αντιλήψεων και του εαυτού του σε υπερμεγέθη διάσταση. Αυτό είναι το είδωλο — ο εκφραστής των πιστεύω τους, ο θεός τους.

Μια βίδα μπορεί να είναι πιο σημαντική από ένα αεροπλάνο — αρκεί να είναι η κατάλληλη. Αυτόν τον ρόλο μπορούν να έχουν οι μουσικοί. Καλύτερα να εκφράζεις τις ιδέες σου με συνοδεία μερικών νότων. Οι άνθρωποι της μουσικής το γνωρίζουν καλά. Για αυτούς, η δημιουργία είναι επένδυση. Και κάποιες φορές, οι καλλιτέχνες ακολουθούν τα δικά τους μονοπάτια — μπολιάζοντας τις νότες τους με νέες ιδέες.

Jacek Henryk Maniakowski

Μέμφις- Στην Κόλαση Εδώ

 

O πιο σύντομος δρόμος για τον παράδεισο περνάει από την κόλαση ή καλύτερα ο μόνος δρόμος. Ο παράδεισος για έναν μουσικό, είναι το πεδίο της δημιουργίας του, η ίδια η έμπνευσή του. Αλλά ένας απόλυτα ευτυχισμένος καλλιτέχνης, δεν έχει πηγές έμπνευσης ή αλλιώς κάποια άσχημα γεγονότα να τα μετατρέψει σε όμορφες νότες. Τότε έρχεται συνήθως η προσωπική κόλαση να κινήσει τον τροχό της έμπνευση, ακόμα και να γίνει πηγή της ίδιας της σοφίας.

Το «Στην κόλαση εδώ» , συγκεκριμένο τραγούδι γράφτηκε το 2016, μια χρονιά ιδιαίτερα δύσκολη για τα περισσότερα μέλη του συγκροτήματος των Μέμφις. Κάτι που φαίνεται στους στίχους και στην σύνθεση του τραγουδιού, όπως μας το διηγείται ο Άλκης, τραγουδιστής του συγκροτήματος. Κυκλοφόρησε έναν χρόνο αργότερα και μέσα από το δεύτερο άλμπουμ της μπάντας, το "Ο ιχνηλάτης που κυνηγούσε το θάνατο". 

«Η μουσική που γράφαμε στο στούντιο ταίριαζε με την διάθεση μας και βγήκε σκοτεινή και αγέλαστη και η θεματολογία δεν ήθελε περισσότερο ψάξιμο από το να αντικρύσω τον εαυτό μου στον καθρέφτη» συνεχίζει ο Άλκης.

«Είχα βρει καταφύγιο στο αλκοόλ και είχα γίνει ιδιαίτερα ευέξαπτος και εριστικός ειδικά με τους ανθρώπους που με αγαπούσαν και με στήριζαν, γιατί πάλευα μέσα μου με μια πρωτόγνωρη κατάθλιψη, η οποία με  είχε λίγο πολύ τσακίσει.». Στα πιο σκοτεινά μέρη βρίσκονται τα πιο φωτεινά διαμάντια, άλλωστε.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του DEE SNIDER των Twisted Sister, όταν διέλυσε την πρώτη φορά το συγκρότημα, λέγοντας πως δε μπορεί να γράψει ενδιαφέροντα τραγούδια, γιατί είναι πολύ ευτυχισμένος.

«Ο αλκοολισμός δεν έχει καμιά γοητεία. Δεν θυμάμαι τίποτα αστείο από εκείνη την περίοδο της ζωής μου. θυμάμαι να είμαι στα πρόθυρα εγκλεισμού και να απομονώνομαι στο σπίτι μου, πιέζοντας τον εαυτό μου να μεθύσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα για να σταματήσω να σκέφτομαι.» Μερικές φορές η λάθος στροφή στην ζωή οδηγεί στον σωστό δρόμο.

«Αυτή η κατάσταση κράτησε σχεδόν έναν χρόνο. Μόνιμα ζαλισμένος, άκεφος και νευριασμένος .. από την δουλειά , το σπίτι, το στούντιο,  μέχρι το πώς οδηγούσα  και πως περπατούσα στον δρόμο.» συνεχίζει ο τραγουδιστής.

Αλλά η κόλαση είναι πάντα πεπερασμένη, έχει όρια, είσοδο και έξοδο. «Κάπου εκεί ήταν που με τσάκωσαν τα παιδιά από τον γιακά και με ταρακούνησαν για τα καλά. Ήταν επώδυνο να σου λένε το πόσο χαμηλά έχεις  πέσει. Αλλά ήταν η αλήθεια. Ήταν ταπεινωτικό να πρέπει ένα άτομο  να παραδεχτεί το πόσο λάθος διαχειρίζεται την ζωή του. Πόσο μάλλον όταν αυτό το άτομο ήμουν εγώ. Αλλά ήταν η αλήθεια.». Πάντα μια γέννηση συνοδεύεται από μπόλικο πόνο, όπως μια γέννηση της γνώσης συνοδεύεται από την αναγνώριση της άγνοιας.

Ίσως ο μόνος δρόμος της συνείδησης και της ανακάλυψης αυτής είναι μοναχικός. «Μάζεψα τα σκατά μου, πήγα στο βουνό λίγες μέρες να αδειάσει το κεφάλι μου και επέστρεψα αποφασισμένος ότι κι αν είναι αυτό που με τρώει να μην του κάνω την χάρη να με νικήσει. Τα παιδιά – οι Μεμφις – ήταν πάντα εκεί. Οικογένεια/Φίλοι/ Μέντορες/ Ψυχαναλυτές / κοινωνικοί λειτουργοί. Ήταν όλα. και με κράτησαν πριν βρεθώ σε κάνα χαντάκι.»

«Γιατί τα γλυκόλογα πάνω από τον τάφο είναι δώρο άδωρο. Στο δια  ταύτα κρίνονται όλα και θέλει πείσμα και κότσια. Κάθε γαμημένη μέρα.»

Και κάπως έτσι γεννήθηκε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα τραγούδια του συγκροτήματος. Πρώτα γράφτηκε η μουσική και μετά οι στίχοι, Χωρίς μεγάλη απόσταση βέβαια, Κάνα μήνα δίμηνο διαφορά

Είναι η ψυχολογική μας διαδρομή: από το ναδίρ στο να ξαναπατήσουμε στα πόδια μας. Η δημιουργία είναι ο δρόμος, αλλά και τα ίδια τα βήματα μας να φτάσει ο καθένας μας στο ζενίθ του.

Jacek Henryk Maniakowski

Rock - e - pedia: Electronicore

 

Ο τρόπος που ντύνεται κάποιος σε μια εποχή, έχει άμεση σχέση με τις νότες που παίζει ή που ακούει.

Electronicore (γνωστό και σαν synthcore ή trancecore)

 

Πως ακούγεται: σαν μια παρέα από έφηβους με ακριβά ηλεκτρονικά γκατζετάκια και δεν ξέρουν αν θέλουν να παίξουν electro pop ή metalcore και έτσι τα παίζουν μαζί. Σαν metalcore δηλαδή, αλλά με πολλά samples και παραμορφώσεις και με ρεφρέν που θυμίζει pop για δωδεκάχρονους σαν τραγούδι τίτλων ιαπωνικού anime.

Γιατί να το ακούσουμε: Γιατί έχει νεύρο και φρεσκάδα και ενίοτε πολύ καλά riffs.

Γιατί όχι: γιατί είσαι πάνω από 25 και δεν ξέρεις τι σκατά είναι αυτό και ούτε θέλεις να μάθεις.

Που; Βόρειος Αμερική, Ευρώπη και ανατολική Ασία

Πότε; Αρχές δεκαετίας του ‘00

Ποιοι; Οι  Attack Attack! σαφώς θεωρούνται ο «ασθενής μηδέν» του μουσικού είδους, αλλά και οι Βρετανοί  Enter Shikari με το δεύτερο τους άλμπουμ το Common Dreads του 2009, οι οποίοι ανεβαίνοντας σε ψηλές θέσεις αγγλικών charts, είναι υπεύθυνοι για την διάδοση του είδους.

Αλλά ακόμα να ακούσεις: Abandon All Ships, Asking Alexandria, The Browning, Escape The Day, Eskimo Callboy, Fear, and Loathing in Las Vegas, I See Stars,

Μέρες δόξας:  τέλη δεκαετίας του ’00 και αρχές της δεκαετίας του ‘10

Κόκκινη κάρτα: το κοινό στο οποίο απευθύνεται είναι κυρίως έφηβοι, ή άτομα με παρατεταμένη εφηβεία σαν υποτιθέμενη πιο άγρια έκφραση της K-pop & J-pop. Ουσιαστικά αφορά κακομαθημένα τέκνα μεσο-αστικών οικογενειών.

Με τι μπερδεύεται; με Metalcore και electronic και γενικά μπορεί να μπερδέψει έναν ενήλικα για το αν πρόκειται για metal ή pop

Τι λες στον άσχετο; έχεις δει κάτι ασιατικές pop μπάντες; Εε αυτό μαζί με ηλεκτρικές κιθάρες

Jacek Henryk Maniakowski