Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2013

Pyotr Ilyich Tchaikovsky - Overture of 1812



Ο άνθρωπος μπορεί να ιεροποιεί τον χρόνο, δημιουργώντας επετείους και χρονικούς κύκλους. Η ολοκλήρωση του κάθε κύκλου ορίζει και το ιερό σημείο, σαν ξεκίνημα του νέου. Αυτοί οι κύκλοι επαναφέρουν το παρελθόν στο παρόν, δημιουργώντας ταυτόχρονα και μια νέα πραγματικότητα που ορίζει κάθε κύκλος, αλλά και σημείο επαφής με το ιερό, την σύνδεση με το όλο, αλλά και ακόμα σε κάποιες περιπτώσεις και με τον εαυτό μας. Και στην επαφή αυτή, καλύτερος συνοδός δεν είναι παρά η μουσική. Την δύναμη της ήθελαν να εκμεταλλευτούν οι κατά καιρούς εξουσιάζοντες, παραγγέλνοντας μεγαλειώδεις μουσικές συνθέσεις ή καπηλευόμενοι κάποια υπάρχουσα ήδη, προς εξύμνηση κάποιου ιστορικού γεγονότος. Όμως οι νότες είναι ατίθασες και εύκολα δραπετεύουν, μπορούν να γίνουν από σύμβολο της εξουσίας, συμπαραστάτες της ελευθερίας. 
Η κλασική μουσική, αλλά και προκλασική ήταν ανέκαθεν υπό τον έλεγχο της εξουσίας και τις περισσότερες φορές χωρίς τη θέληση του καλλιτέχνη. Ο Χίτλερ στήριξε την αιματοβαμμένη του "πολιτική" στην μουσική του αναρχικού Βάγκνερ, χωρίς την γνώση του ίδιου. Η Σοβιετική "δημοκρατία" είχε πλήθος συνθετών στις διαταγές της, παρά την θέλησή τους. Το κίνημα των ρομαντικών έκανε μια σοβαρή προσπάθεια να ξεφύγει από τον ζυγό της εκάστοτε εξουσίας, με επιλογή θεμάτων πιο προσωπικών και ξεφεύγοντας από το πομπώδες ύφος των συνθέσεων. Αλλά το κίνημα των ρομαντικών ήταν και η αόρατη ρίζα της σύγχρονης μουσικής, αλλά και τέχνης γενικά. Κάποιες ατίθασες συνθέσεις όμως, πέρα αυτού του κινήματος, ξέφυγαν και αρχίζουν να γίνονται από παραγγελίες αυτοκρατόρων ή και τσάρων, σε σύμβολα της ελευθερίας. Αν και η αφορμή μπορεί να είναι απλά εμπορική, η σύνθεση μπορεί να αποκτήσει μαζί με την ανεξάρτητη οντότητα της και πονηριά να τρυπώνει στην ανθρώπινη σκέψη. 
Η 1812 Overture  ή The Year 1812 ή Overture of 1812 του  Pyotr Ilyich Tchaikovsky, μπορεί να χαρακτηριστεί μια τέτοια σύνθεση. Αν και είναι αρκετά γνωστή στους φίλους της κλασικής μουσικής, έγινε σχεδόν διάσημη μέσα από την ταινία V for Vendetta και την δυστοπική θεματολογία της, σκηνοθετημένη από τον James McTeigue και με την συμβολή των αδελφών  Wachowski, που μεταξύ άλλων μας χάρισαν και το Matrix. Στο  soundtrack της ταινίας η οβερτούρα του μεγάλου Ρώσου συνθέτη καταλαμβάνει μια θέση κλειδί, όπου ακούγεται στην αρχή της και στο τέλος της. Με αυτό τον τρόπο ξεκινάει την πλοκή και συνοδεύει στο τέλος την τραγική-λυτρωτική κατάληξή της. Πιθανόν να μην είναι τυχαία η επιλογή της σύνθεσης στην συμβολή της  πλοκής του έργου, λαμβάνοντας υπ' όψη την ιστορία που κρύβεται πίσω από την δημιουργία της. 

Η βασική ιδέα για την δημιουργία της οβερτούρας αποτέλεσε η φιλοδοξία του τσάρου Αλέξανδρου Β να τιμήσουν την επέτειο της σύγκρουσης ρώσικων στρατευμάτων απένατι σε αυτών του Ναπολέοντα. Η περίφημη μάχη του  Borodino, 120 χλμ δυτικά της Μόσχας, έλαβε χώρα στις 7 Σεπτέμβρη του 1812 και είχε πάνω από 100 000 νεκρούς. Ήταν μια πύρρειος νίκη των Γάλλων, που αν και μπήκαν πολύ εύκολα στην άδεια Μόσχα, αναγκάστηκαν γρήγορα να την αφήσουν, λόγω του ρώσικου χειμώνα .....και επειδή τελείωσαν τα ξύλινα πατώματα στο Κρεμλίνο. Η επιστροφή αποδεκάτισε ακόμα περισσότερο τον πληγωμένο γαλλικό στρατό. Αλλά πλήγωσε ακόμα περισσότερο το κύρος του ίδιου του Ναπολέοντα και των φιλόδοξων του σχεδίων. Ένα απλό γεγονός είναι ενδεικτικό της ουσιαστικά ήττας των Γάλλων: στην επιστροφή ο Ναπολέων ρώτησε έναν χωρικό αν είδε κάποιον λιποτάκτη, μιας και οι στρατιώτες του τον εγκατέλειπαν ομαδικά. Ο χωρικός αναγνώρισε τον μεγάλο στρατάρχη και με περίσσιο θάρρος του απάντησε πως είναι ο πρώτος που βλέπει, αναφερόμενος στον ίδιο τον Ναπολέοντα. Όταν κατάφερε να φτάσει στην Πολωνία, το στράτευμά του είχε μείνει στο μόλις το 1/10 από  την αρχική  Grande Armée. 
Για να τιμήσουν αυτά τα γεγονότα καθώς και την 25η επέτειο από την στέψη του Αλέξανδρου Β, ανατέθηκε στον Ρώσο συνθέτη να ντύσει μουσικά ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο. Μετά την παρότρυνση του προσωπικού του φίλου και μέντορά του, Nikolai Rubinstein ξεκίνησε την δημιουργία της 12 Οκτωβρίου του 1880 και τη τελείωσε 6 εβδομάδες αργότερα. Μπροστά στον  καθεδρικό ναό του Σωτήρος Χριστού, ήταν να γίνει η πρώτη παρουσίαση της οβερτούρας. Το σχέδιο για την παρουσίαση ήταν αρκετά φιλόδοξο, με την συνοδεία πνευστών, αλλά και την συμμετοχή των καμπανών του καθεδρικού ναού, των λεγόμενων  "zvons". Μαζί με αυτές, μέσα από έναν ηλεκτρικό πίνακα που  θα ήταν συνδεμένα τα κανόνια, θα γινόταν και συγχρονισμένοι κανονιοβολισμοί. 
Ανεξάρτητα από την δολοφονία του τσάρου Αλέξανδρου Β, που δεν πρόλαβε να γιορτάσει τα 25 χρόνια από την στέψη του, το σχέδιο ήταν υπερβολικά φιλόδοξο. Τελικά η πρώτη παρουσίαση της οβερτούρας έγινε το 1882 σε μια σκηνή,μπροστά από τον μισοτελειωμένο ναό, κατά τη διάρκεια της Έκθεση των Τεχνών και της  Βιομηχανίας. ωστόσο ο Tchaikovsky δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένος με την δημιουργία του. Όπως παραπονέθηκε ο ίδιος στην προστάτιδα του Nadezhda Filaretovna von Meck, τη θεωρούσε υπερβολικά θορυβώδη και χωρίς καλλιτεχνική αξία. Ο λόγος ήταν, ότι δεν την έγραψε με αγάπη και συναίσθημα, αλλά ψυχρά εκτελούσε εντολές. Παρ' ολα αυτά η σύνθεση αυτή τον έκανε αρκετά πιο πλούσιο, καθώς είναι από τα πιο πολύ εκτελεσμένο του έργο. 
Δέκα χρόνια μετά την δημιουργία του επισκέφτηκε την Νέα Υόρκη όπου το έργο του παρουσιάστηκε στο Carnegie Hall. Συχνά με την εκτέλεση της οβερτουρας γιορτάζεται και η Μέρα Ανεξαρτησίας, αν και δεν έχει καμία σχέση με την Αμερικάνικη ιστορία. Στο άλμπουμ των Rush, το 2112, κομμάτια της σύνθεσης του Ρώσου χρησιμοποιούνται σε αρκετά τραγούδια του. 

Remember, remember the 5th of November, the gun powder treason and plot. I know of no reason why the gun powder treason should ever be forgot.

Led Zeppelin - Αφιέρωμα (μέρος 8ο)


Για έναν καλλιτέχνη δεν υπάρχει ποτέ επίλογος ούτε και επικήδειος. Το πνεύμα το στοιχειώνει τους πάντες που γνωρίσανε και αγάπησαν το έργο του. Οι καλλιτέχνες είναι σαν ήρωες ενός μυθιστορήματος, πάντα αναλλοίωτοι και εξιδανικευμένοι. Ποτέ δεν πεθαίνουν ακόμα και αν ο συγγραφέας αποφασίσει για το διαφορετικό, μένοντας πάντα στην μνήμη μας και αποτελώντας μια πηγή έμπνευσης. Στο rock'n'roll  τα πάντα είναι σε υπερθετικό βαθμό, από τους οπαδούς ως τους μύθους που δημιουργούν οι μπάντες. Αλλά αυτή η υπερβολή το κάνει πάντα νέο και το μότο "..die young" έχει την πλήρης ισχύ στο rock'n'roll  σύμπαν, γιατί απλά κάθε καλλιτέχνης,όσο χρόνια και να έχει στην πλάτη του, πάντα παραμένει νέος και με οδηγό πάντα κάποιο όνειρο. 
Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα στιγμή για την ιστορία των Led Zeppelin θα ερχόταν το 1994, όταν  οι Robert Plant και Jimy Page, μαζί με μουσικούς που τότε απάρτιζαν το προσωπικό σχήμα του πρώτου, αλλά και με τον βιρτουόζο, πολυ-οργανίστα, πάλαι ποτέ μέλος των Cure, Porl Thomson, θα εμφανιζόντουσαν  αρχικά για μιάμιση ώρα στο projekt του MTV με τον τίτλο unleaded . Στην συνέχεια και επειδή το κοινό λάτρεψε την επαναπροσέγγιση της μουσικής των Led Zeppelin με αυτόν τον διαφορετικό τρόπο, το σχήμα βγήκε σε παγκόσμια περιοδεία με μεγάλη επιτυχία Ενώ η συναυλία για λογαριασμό του MTV κυκλοφόρησε και σε dvd με τον ίδιο τίτλο. 

Αξίζει επίσης να σταθούμε και στις υπέροχες dvd κυκλοφορίες του συγκροτήματος με live γνωστό,  αλλά και με ακυκλοφόρητο μέχρι τότε υλικό. Το διπλό και πληρέστατο How The West Has Won, που ουσιαστικά περιέχει σε remastered έκδοση με ήχο και εικόνα αναφοράς, όλες πρακτικά τις σπουδαίες  βιντεοσκοπημένες συναυλίες και τηλεοπτικές εμφανίσεις των Led Zeppelin  και με προεξέχουσα αυτή στο Royla Albert Hall το 1970.  Αλλά και την μνημειώδη εμφάνιση τους στο φεστιβάλ Knebworth το 1979. Αργότερα θα δει και το φως της δημοσιότητας η κυκλοφορία μιας best of ανθολογίας με επιλεγμένες ζωντανές στιγμές τους από το διπλό αυτό dvd με τον τίτλο Mothership. 
Οι Led Zeppelin αποτέλεσαν και εξακολουθούν να αποτελούν μέχρι και σήμερα μια διαρκή επιρροή για δεκάδες συγκροτήματα και μουσικά ρεύματα, σε μικρότερο η και σε μεγαλύτερο βαθμό.  Αποδεικνύοντας περίτρανα την τεράστια σημασία και επιδραστικότητα τους στο rock'n'roll. Έτσι, στα συγκροτήματα που επηρεάστηκαν από τους Zeppelin, συγκαταλέγονται οι Deep Purple, οι Rush, oι Queen, oι Whitesnake, που μάλιστα δεν δίστασαν να αντιγράψουν στο Still of the night ακόμα και την χρήση δοξαριού όπως ο Jimy Page 17 χρόνια νωρίτερα. Ακόμα και αυτοί οι συνοδοιπόροι του σκληρού ήχου Black Sabbath επηρεάστηκαν από αυτούς. Progressive Metal μπάντες, όπως οι Tool και οι Dream Theater, συγκροτήματα όπως οι Cult, όλη η σκηνή του Seatle, Pearl Jam ,Soundgarden, Alice in chains, Smashing pupkins, Ενώ συχνά μνημονεύονται σαν τεράστια επιρροή από συγκροτήματα όπως οι Aerosmit, Skid Row, Guns and Roses, SCORPIONS,  αλλά και από τους Μotley Crue. Πρακτικά σχεδόν κανένα γκρουπ και κανένα μουσικό ρεύμα δεν έμεινε ανεπηρέαστο από αυτό το κολοσσιαίο συγκρότημα. Φανταστείτε ότι και τα πρώιμα πανκ ροκ συγκροτήματα, όπως οι Ramones, θεωρούσαν τους Zeppelin ως μια από τις επιρροές τους, Φυσικά υπήρξαν και περιπτώσεις συγκροτημάτων που αντέγραψαν απευθείας τους Led Zeppelin, όπως οι Kingdom Come. Συμπερασματικά λοιπόν, άνετα μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι, μαζί με τους Beatles, τους Floyd, τους Doors, τους Who, αλλά και τους stones.....  οι  Led Zeppelin ΗΤΑΝ ,ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΘΑ ΕΙΝΑ, ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΑ ΕΠΙΔΡΑΣΤΙΚΟΤΕΡΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΤΕΡΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ 58 ΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ROCK'N'ROLL.

Αν τα νούμερα και οι αριθμοί λένε πολλές φορές την αλήθεια, τότε στην περίπτωση των Led Zeppelin επιπλέον σοκάρουν και δημιουργούν δέος...    Πάμε λοιπόν .... : 72 ΧΡΥΣΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΙΝΙΕΝΙΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ, από την αμερικανική ένωση δισκογραφικών εταιρειών, 6 άλμπουμ ταυτόχρονα στα τσαρτς του 1975, με το Physical Graffiti να κατέχει την θέση νούμερο ένα. Έσπασαν και μάλιστα δυο φορές το ρεκόρ θέασης συναυλιών που κατείχαν οι Beatles από το 1965,  την δεύτερη φορά οι Ζeppelin θα κέρδιζαν τους εαυτούς τους, μιας και το ακατάρηπτο ρεκόρ τους  στην Ταμπα της Φλόριντας θα ξεπερνιόταν μόνο από τους ίδιους, το  1977 στο Pontiac του Silverdome. 
Πέντε άλμπουμ τους βρίσκονται στον κατάλογο με τα 500 σημαντικότερα albums από καταβολής του  rock'n'roll. Έχουν ενταχθεί το 1995 στο Rock n Roll Hall of Fame, ένα χρόνο νωρίτερα από τους Pink Floyd, ενώ τέσσερις δίσκοι τους φιγουράρουν στη λίστα Hall of fame των βραβείων Grammy.  Οι Page και Plant κατέχουν από το βασίλειο της Αγγλίας τους τίτλους  Officer of the Order of the British Empire και  Commander of the Order of the British Empire αντίστοιχα,  ως αναγνώριση της σημαντικότητας και προσφοράς τους στην διάδοση της ποπ-ροκ μουσικής. Με πωλήσεις, τέλος, που ξεπερνούν το ιλιγγιώδες νούμερο των 300 εκατομμυρίων,  φιγουράρουν μαζί με τους Beatles στην πρώτη θέση του σχετικού καταλόγου, αποτελώντας ένα από τα πιο επιτυχημένα συγκροτήματα - καλλιτέχνη όλων των εποχών. Με λίγα λόγια ένα τεράστιο respect  σε ένα από τα κολοσσιαία μεγέθη του ροκ...............τους Led Zeppelin!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Jacek Maniakowski
Dimitris Komninos