APHRODITE’S CHILD - Rain and tears

Πάντα πριν από μια Ιθάκη υπάρχει και μια Οδύσσεια — και αν δεν υπήρχε αυτή, λίγη σημασία θα είχε το όμορφο νησί του Ιονίου Πελάγους. Έτσι, σε ένα τραγούδι, πολλές φορές έχουν μεγαλύτερη σημασία τα γεγονότα γύρω από τη δημιουργία του, παρά η ίδια η δημιουργία, που είναι απλώς μια τυπική διαδικασία.

Ένα σύνολο γεγονότων οδήγησε μια σύνθεση στην κορυφή μιας χώρας, η οποία βρισκόταν μέσα σε έναν κυκεώνα από τις πιο ιστορικές εξελίξεις της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ιστορίας. Και έγινε σύμβολο μιας εξέγερσης, στην οποία οι δημιουργοί του τραγουδιού δεν είχαν ουδεμία συμμετοχή.

Υπήρξε όμως και αφορμή — ίσως και αιτία — για τα «βαφτίσια» ενός από τα πιο επιδραστικά συγκροτήματα στην ιστορία της progressive rock. Το τραγούδι Rain and Tears εκτόξευσε το συγκρότημα των Aphrodite’s Child, πουλώντας πάνω από 1 εκατομμύριο αντίτυπα στην εξεγερμένη Γαλλία. Αλλά αυτό ήταν μόνο το κερασάκι σε μια τεράστια τούρτα, την οποία θα αναλύσουμε στη συνέχεια.

Το συγκρότημα σχηματίστηκε έναν χρόνο πριν από τα γεγονότα του Παρισιού, το 1967, στην Ελλάδα, από τους Βαγγέλη Παπαθανασίου, Ντέμη Ρούσσο, Λουκά Σιδερά και Αργύρη Κουλούρη. Δεν είχαν ακόμη βρει όνομα για το νέο τους σχήμα. Έτσι, αποφάσισαν — μετά από παρότρυνση κάποιου Άγγλου (;) μάνατζερ — να πάνε στη Μεγάλη Βρετανία για μια νέα καριέρα, εν μέσω της χούντας στην πατρίδα τους.

Η περιπέτειά τους ξεκινά τον Ιανουάριο του 1968, όταν φτάνουν στο Καλαί οι Ντέμης Ρούσσος και Λουκάς Σιδεράς, με σκοπό να περάσουν στη Βρετανία και να ηχογραφήσουν ένα άλμπουμ στη μουσική αυτή υπερδύναμη. Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου θα ακολουθούσε, ενώ ο Αργύρης Κουλούρης αναγκαστικά εγκατέλειψε το συγκρότημα λόγω της στρατιωτικής του θητείας.

Το πρώτο εμπόδιο (ευτυχώς, σε καλό) παρουσιάστηκε στα σύνορα, όπου οι αστυνομικοί ανακάλυψαν μια φωτογραφία τους ως μπάντα και δεν τους επέτρεψαν την είσοδο στη χώρα, προφασιζόμενοι ότι ήρθαν για εργασία και όχι για τουρισμό, όπως δήλωσαν τα μέλη της — αβάπτιστης ακόμη — μπάντας. Αναγκαστικά καταφεύγουν στο Παρίσι, αναμένοντας τον πληκτρά τους και μια πρόσκληση εργασίας από τον Άγγλο μάνατζερ, όπως διηγείται ο Λουκάς Σιδεράς στον Μανώλη Νταλούκα το 2005.

Φυσικά, ο «αγγλικός τους σύνδεσμος» είχε ξεχάσει την ύπαρξή τους, και οι «διακοπές» τους στη γαλλική πρωτεύουσα κάθε άλλο παρά ευχάριστες ήταν. Ο Παπαθανασίου σκέφτεται μέχρι και να στραφεί στη ζωγραφική, πουλώντας έργα του στον δρόμο. Ευτυχώς, η συνάντηση με τον Έλληνα παραγωγό Νίκο Αντύπα αλλάζει τα δεδομένα για το μουσικό τρίο. Τους προτείνει για ακρόαση σε μια γαλλική δισκογραφική εταιρεία, όπου γίνονται δεκτοί.

Η ανάγκη της εταιρείας να κυκλοφορήσει άμεσα ένα τραγούδι — πριν από τους αντιπάλους τους, τους Four Tops — πάνω σε μια κλασική μελωδία, δημιουργεί ευκαιρία. Χρειαζόταν ένα συγκρότημα, και οι ταλαιπωρημένοι Έλληνες ήταν μια λύση που δεν χρειαζόταν δεύτερη σκέψη.

Η μελωδία ήταν ήδη έτοιμη: το έργο Canon in D Major του προκλασικού Johann Pachelbel, γνωστό και ως Canon de Pachelbel. Ο σκοπός ήταν να «κάψουν» τη μελωδία πριν προλάβουν να την κυκλοφορήσουν οι Αμερικανοί. Οι στίχοι ήταν ήδη γραμμένοι από τον Boris Bergman, και ο τίτλος του τραγουδιού επίσης έτοιμος: Rain and Tears.

Η ιδέα του «έτοιμου» δεν ενθουσίασε ιδιαίτερα το συγκρότημα, μιας και τα μουσικά τους γούστα — αλλά και οι φιλοδοξίες τους — ήταν στραμμένα στο psychedelic rock. Τελικά πείθονται από… τις άδειες τσέπες τους.

«Ο Παπαθανασίου διασκευάζει στα γρήγορα την κλασική μελωδία, μπαίνουν στο στούντιο και σε δύο ώρες ηχογραφούν το τραγούδι», όπως αναφέρει ο Μανώλης Νταλούκας στο άρθρο του Aphrodite’s Child (Πρώτο Μέρος).

Η παραγωγή είναι του Pierre Sberro και το τραγούδι κυκλοφορεί από την Mercury Records. Η ανταμοιβή για την υποχώρησή τους είναι να βαπτιστούν από τον μάνατζερ των Who, Lou Reisner, ως Aphrodite’s Child, και να εξασφαλίσουν ένα μικρό μεροκάματο στο club PSYCHEDELIC. Ο συμβιβασμός τους προκύπτει ουσιαστικά από την ελπίδα να έρθει η πρόσκληση εργασίας από την Αγγλία, όπου ονειρεύονται να κάνουν καριέρα.

Η μοίρα είχε άλλα σχέδια γι’ αυτούς — και δεν άργησε να τα φανερώσει. Λίγες μέρες αργότερα ξεκινούν τα γεγονότα του Γαλλικού Μάη. Η γενική απεργία δεν επηρεάζει τους ίδιους, που προσπαθούν να αγνοήσουν τα γεγονότα. Το εργοστάσιο κοπής δίσκων κλείνει λόγω της γενίκευσης της εξέγερσης των Γάλλων φοιτητών, αλλά προλαβαίνει να τυπώσει το δισκάκι τους — το τελευταίο πριν την παύση. Η θεά τύχη φαίνεται πως έχει επενδύσει σε αυτούς.

Αν και οι ίδιοι δεν συμμετείχαν σε καμία πορεία, το τραγούδι τους γίνεται σύμβολο της εξέγερσης και ακούγεται σε όλες τις διαδηλώσεις. Ο λόγος είναι απλός: όλοι είχαν μαζί τους τρανζιστοράκια για να ακούν τις ειδήσεις, και οι γαλλικοί σταθμοί το μετέδιδαν συνεχώς. Ο τίτλος του τραγουδιού δημιουργούσε συνειρμούς στη διαμαρτυρόμενη νεολαία: το Rain συμβόλιζε τα δακρυγόνα που έπεφταν βροχή από τις δυνάμεις καταστολής, και το Tears τα δάκρυα των αποφασισμένων φοιτητών που προκαλούσαν τα χημικά.

Οι ίδιοι απλώς συνέχιζαν να παίζουν στο μικρό club — αλλά πλέον με μια τεράστια ουρά να σχηματίζεται στην είσοδό του. Και το σύνθημα που ηχούσε ήταν ο τίτλος του τραγουδιού:

Rain and Tears!!!

Jacek Henryk Maniakowski