Τρίτη 11 Ιουλίου 2023

Γίναμε αυτό που μισούσαμε;

 

Η φύση του ανθρώπου, ως σημείο ενστικτώδους ενέργειας, χωρίς καμιά λογική σκέψη ή συνείδηση, είναι να δημιουργεί οικογένεια ή κάποια κοινωνική ομάδα με κοινά χαρακτηριστικά. Στην διάρκεια κάποιος μπορεί απλά να προσπαθεί να επιβληθεί στα άλλα μέλη, χρησιμοποιώντας πάντα σαν πρόσχημα κάποιο φανταστικό ή νεκρό πρόσωπο, για να δημιουργεί κάποια νέα δόγματα. Μπορεί απλά να μεγαλώνει το «εγώ» του μέσα από την ένωση. Ακόμα να χρησιμοποιεί τα άλλα μέλη σαν πέτρες για να χτίζει φανταστικούς τοίχους. Και φυσικά η rock/metal δεν ξέφυγε από αυτόν τον κανόνα.

Είναι γεγονός πως η μουσική από μόνη της μπορεί να γίνει ένα κοινός παρονομαστής, για να δημιουργηθεί μια «οικογένεια», με την πιο ευρεία έννοια του όρου. Ειδικά η metal σαν σύνολο, αλλά και ξεχωριστά ανά είδη της, έχει αρκετά συγκεντρωτική δύναμη. Οι λόγοι είναι προφανείς. Η συνεχής περιθωριοποίηση της από άλλες πιο πλειοψηφικές ομάδες είτε θρησκευτικές είτε ακόμα και πολιτικές, κυρίως στην δεκαετία του ’80. Όμως ούτε το malocchio σηκωμένο ψηλά ούτε ρυθμικό κούνημα της κεφαλής είναι αρκετά να αποδείξει κανείς πως ανήκει στην οικογένεια του metal.



Όπως κάθε ομάδα, περιθωριοποιημένη μεν, μεγάλη δε, χρειάζεται κάποια μύηση ή μυσταγωγία ή τέλος πάντων, μια κάποια ένδειξη ότι ανήκει κανείς σε αυτή. Στην metal μουσική είναι οι… γνώσεις. Αλλά συγκεκριμένες γνώσεις, πάνω στις μπάντες και την δισκογραφία τους.  Ένα  T-shirt , μαζί με δήλωση της παρουσίας σε συναυλίες είναι έξτρα ατού για την αποδοχή. Αν και σίγουρα δεν υπήρχε σε τέτοιο βαθμό και πλέον κοντεύει να εκλείψει , αλλά δεν ήταν ποτέ εύκολη η αποδοχή από άλλους μεταλλάδες, ενός νέου μέλους.

Αλλά προς τι όλη αυτή η διαδικασία; αφού δεν είναι παρά μουσική. Ίσως με πολλές ιδιαιτερότητες, αλλά πάλι είναι μόνο μουσική. Οι απαντήσεις σίγουρα δεν πρόκειται να δοθούν σε αυτό το άρθρο, ούτε και ο σκοπός του είναι αυτός, δηλαδή να απαντήσει σε κάτι. Ο στόχος είναι να δούμε διαφορετικές οπτικές των πραγμάτων στην metal. Και ενώ γεμίζονται στάδια, πως είναι δυνατόν τα μπαράκια που παίζουν metal να στηρίζονται σε συγκεκριμένο αριθμό πελατείας. Ενώ πολλές μπάντες βρίσκονται σε charts, παραμένουν άγνωστες σε κάποιο άλλο μέρος. Ίσως δεν είναι η μουσική, ούτε καν μια υποτιθέμενη υπο-κουλτούρα που την  ακολουθεί, αλλά απλά η ίδια η ανθρώπινη φύση με όλες τις παρεκκλίσεις της .



Πάντα ο άνθρωπος κουβαλάει τις πλάνες, τις δεισιδαιμονίες και τις προκαταλήψεις του.  Ίσως η metal να ήταν για πολλούς από μας ένα δεκανίκι για να μπορούμε να αντέξουμε την εφηβική μας πραγματικότητα ή matrix, αναλόγως της σκοπιάς του.  Σίγουρα οι στίχοι πολλών τραγουδιών ήταν για μας μια σανίδα σωτηρίας από την απόρριψη και προκατάληψη του περιβάλλοντος . Μέσα από αυτούς τους στίχους ακούσαμε μια φωνή να μας υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε μόνοι και κάποιος άλλος τα χει ζήσει, όπως εμείς. Ήταν ένα παράθυρο, για έναν διαφορετικό κόσμο, λίγο πιο παραμυθένιο. Οι σκληροί ήχοι δεν ήταν μόνο παυσίπονο, αλλά δίοδος για την συσσωρευμένη οργή μας. Προς δική μας ασφάλεια, αλλά και των γύρω μας. Φυσικά δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες, αλλά σχεδόν όλες έχουν πολλά κοινά.

Μέσα από τα τραγούδια μαθαίναμε πράγματα. Από ιστορία ως και φιλοσοφία, αλλά ακόμα για αποκρυφισμό, αποδαιμονοποιώντας τον παράλληλα. Σιγά σιγά ο κόσμος άρχισε να γίνεται πιο κατανοητός, αλλά και μηχανισμοί που κινούν την πραγματικότητα ή το matrix. Οι μουσικές αναζητήσεις άρχισαν να έχουν πιο βάθος και η μουσική γνώση κύρος. Με λίγα λόγια παλιώσαμε… χμ δεν ήταν ακριβώς έτσι τα πράγματα όμως. Γινόμασταν σιγά σιγά αυτό που μισούσαμε εξ αρχής. «Γενικά, απορρίπτουμε ή υποτιμούμε τα πιστεύω ανθρώπων που δεν ανήκουν στην ομάδα μας, κυρίως όταν οι πεποιθήσεις τους διαφέρουν αισθητά από τις δικές μας.» γράφει πολύ εύστοχα ο Μάνος Δανέζης στο άρθρο του «Προκαταλήψεις που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα» (http://manosdanezis.gr/prokatalipseis/) . Αρχίσαμε να απορρίπτουμε άλλους που δεν είχαν τις δικές μας γνώσεις περί της αγαπημένης μας μουσικής. Ούτε είχαν την ευκαιρία να δουν αρκετά live. Χάσαμε από αυτό που πολεμούσαμε και μάλιστα πανηγυρικά, διαιωνίζοντας παράλληλα το σύστημα (matrix) το οποίο μας πλήγωνε στα εφηβικά μας χρόνια.



Από την άλλη σταματήσαμε πια να αναζητάμε και βολευτήκαμε σε μια γνώση ήδη αποκτημένη και μάλιστα με στόμφο απορρίπτοντας οτιδήποτε καινούργιο. Τις ίδιες τις γνώσεις  μας τις βάλαμε σαν εξεταστέα ύλη για όποιον άγνωστο μας μιλάει για μουσική. Χωρίς καν να υπολογίζουμε ότι οι ίδιες οι γνώσεις μας, είναι απλά προσωπικά μας βιώματα. Αγνοώντας επιδεικτικά τον κάθε συνομιλητή μας για θέματα μουσικής. Πάθαμε ένα πανηγυρικό Σύνδρομο της Στοκχόλμης.

Η γνώση και η μουσική η ίδια είναι σαν το χρήμα, έχουν αξία μόνο αν «γυρίζουν», δηλαδή όταν μοιράζονται δίκαια. Αλλά όποιος το αποκτήσει, με μια ασήμαντη αφορμή, απλά προσπαθεί να τα συσσωρεύσει, μόνο για τον εαυτό του, αγνοώντας όλους όσους δεν είναι στο «δικό του επίπεδο», αλλά και στις προσωπικές προτιμήσεις. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο κύκλος να συρρικνώνεται, να γίνεται πιο σκληρός και στο τέλος να γίνεται μια ομοιόμορφη μάζα, έτσι όπως ορίζεται από τον José Ortega y Gasset στο μνημειώδες του βιβλίο «Η εξέγερση των μαζών». Και για να μιλήσουμε πιο αλληγορικά, το μέταλλο, αντί για σπαθί που σπάει κάθε τοίχο, γίνεται μια βαριά μεταλλική πανοπλία, οποία συρρικνώνεται συνεχώς, κάνοντας τον φορέα της αρχικά δυσκίνητο και κατόπιν απλά να τον πνίγει.

Η rock/metal, αυτό που κατάφερε μέσα από την εμφάνισή της, είναι να γίνει εξωστρεφής και εκφραστική. Να σπάει κανόνες και να ασχοληθεί με τον ίδιο τον άνθρωπο σαν ελεύθερη οντότητα. Να φανερώσει τους φόβους του κάθε δημιουργού, οποίος αντιπροσώπευε ένα μεγάλο σύνολο ανθρώπων, που πρώτοι φορά αποκτούσαν ένα φερέφωνο του δικού τους ψυχισμού. Αλλά η κοινωνική μας διαμόρφωση από την παιδική μας ηλικία, πάντα θα μας ακολουθεί μέχρι να κλείσουμε οριστικά τα μάτια μας. Ένα λιοντάρι, που διώχνεται από μια αγέλη, δεν κάνει αγώνα να καταργήσει τις αγέλες, αλλά προσπαθεί να κάνει μια άλλη. Αυτό είναι και το ένστικτό του. Κατά τον ίδιο τρόπο συμβαίνει και με τον άνθρωπο. Και ελάχιστοι είναι εκείνοι, οποίοι έχουν την δύναμη να αδράξουν την εφηβική αμφισβήτηση και να την μετατρέψουν σε ελευθερία σκέψης.

Άρα το πρόβλημα είναι αυτά που κουβαλάμε από την ψυχική και νοητική μας κούνια, νιώθοντας ασφάλεια σε δεδομένες και γνωστές καταστάσεις, ακόμα και αν μας πληγώνανε συνεχώς. Η rock/metal προσφέρει ευκαιρίες να ξεφεύγεις από τοπικές νοοτροπίες και συμπεριφορές και σίγουρα, πέρα από την ίδια την μουσική δυναμική της, είναι ένας λόγος που την επιλέξαμε να μας συνοδεύει. Σίγουρα δε μπορούμε να απαλλαγούμε από τις πρώιμες κοινωνικές και οικογενειακές επιρροές, αλλά μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την οπτική που μας δίνει αυτή η μουσική για να μην διαιωνίζουμε τις νοοτροπίες που σκλαβώνουν το ίδιο το πνεύμα μας.



Η διατήρηση και διαιώνιση του τοπικού χαρακτήρα, μπορεί να γίνει με τρόπο τέτοιο, ώστε να γνωρίσει κάποιος άλλο μεταλλάς τις τοπικές ιδιαιτερότητες, προς τη δική του διεύρυνση του νου. Η οικογένεια της rock/metal μπορεί να μεγαλώσει και πρέπει. Αλλά μια οικογένεια δεν είναι ένας κλειστός κύκλος ανθρώπων με κάποιο μυστικό κώδικα επικοινωνίας και συμπεριφοράς. Είναι ανοιχτός κύκλος σε σχήμα ανοιχτής αγκαλιάς και με δίκες τις ιδιαιτερότητες και μοναδικότητες. Άρα μια νέα ματιά είναι απλά να διδάξουμε και να μοιραστούμε τις γνώσεις μας. Άλλωστε σχεδόν κάθε πιτσιρικάς ξεκινά το μουσικό του ταξείδι (πάντα με «ει») με τους ίδιους ήχους, με τους οποίους ξεκινήσαμε εμείς.



Jacek Henryk Maniakowski

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου